Ekonomia polityczna
Ekonomia polityczna ma oczywiście ogromne znaczenie dla naszego życia.
Warto nazywać tę dyscyplinę przy użyciu tej dwuczłonowej nazwy, ponieważ przypomina nam to o fakcie, że ekonomia i polityka, jako nauki społeczne kształtujące rzeczywistość ludzką, są ze sobą ściśle powiązane.
Związki polityki zarówno z gospodarką, jak i biznesem są znaczące i nie można ich lekceważyć.
Społeczeństwo jest skomplikowanym systemem, składającym się z wielu elementów.
Jeśli chcemy je w pełni zrozumieć, nie możemy sprowadzać swojej refleksji do dokonań jednej nauki, np. ekonomii.
By dojrzeć wszelkie sieci współzależności, należy rozpatrywać życie społeczne przez pryzmat wielu perspektyw, które oferują takie nauki jak socjologia, psychologia oraz ekonomia i politologia właśnie.
W świecie, w którym życie gospodarcze jest bazą, na której nadbudowany jest porządek społeczny, ekonomia polityczna ma kluczowe znaczenie.
Czym jest ekonomia polityczna?
Ekonomia polityczna jest to interdyscyplinarny dział nauk społecznych, który koncentruje się na wzajemnych relacjach między rządami, polityką publiczną i jednostkami.
A także bada społeczeństwo jako całość tworzona przez te elementy.
Ekonomista polityczny bada, jak każda teoria ekonomiczna, taka jak socjalizm, komunizm i kapitalizm, funkcjonuje w realnym świecie i jaki ma wpływ na życie ludzi.
Jak sama nazwa wskazuje, ekonomia polityczna dotyczy tego, jak siły polityczne wpływają na gospodarkę i wyniki ekonomiczne.
A także w drugą stronę – jak świat gospodarczy i różne grupy nacisku (np. elita biznesowa) wpływa na decyzje polityczne podejmowane przez rządy.
Trudno bronić tezy, że instytucje polityczne pozostają neutralne w podejmowaniu decyzji gospodarczych.
Każde opowiedzenie się za jakimś rozwiązaniem oznacza działanie na rzecz określonej sprawy.
Funkcjonujemy w kapitalizmie, i to w jego obrębie i najczęściej na rzecz jego umocnienia podejmowane są decyzje podmiotów rządowych.
Państwo a system ekonomiczny
Państwo odgrywa dużą rolę w realizacji zamierzeń danego systemu ekonomicznego.
To właśnie państwo tworzy instytucje i prawo, w ramach których funkcjonuje gospodarka i system pieniężny.
Państwo ustanawia prawa własności i warunki do funkcjonowania konkurencyjnego rynku.
To państwo odpowiada za wszelkiego rodzaju regulacje. Kieruje polityką innowacyjną i przyznaje subsydia wedle własnego uznania.
W kapitalizmie do głównych celów można zaliczyć kilka podstawowych dążeń.
Prawdziwym celem kapitalizmu jest stworzenie monopoli na rzetelną produkcję dochodu dla właścicieli kapitału.
Drugim celem jest uchwycenie wszystkich ziemskich zasobów, zarówno fizycznych, jak i społecznych, wraz z umieszczeniem ich w prywatnym kapitale i bogactwie.
Politycy nierzadko będą kształtować ramy instytucjonalne w taki sposób, by realizacja tych ideałów mogła przebiegać sprawnie, nawet kosztem społeczeństwa.
Proces rządzenia uwikłany jest w różnego rodzaju współzależności, także z biznesem.
Ekonomia polityczna a system
Ekonomia polityczna stawia ważne pytania odnośnie tego, czy system, w jakim żyjemy, jest jedynym możliwym.
Kapitalizm bez wątpienia jest głównym motorem innowacji, bogactwa i dobrobytu w epoce nowożytnej.
Jednak pomimo jego wszechobecności, wielu ekonomistów krytykuje aspekty kapitalizmu i wskazuje na wiele wad i problemów.
Kapitalizm późnego stadium jest popularnym zwrotem wymierzonym w nierówności współczesnego kapitalizmu.
Wielu ekonomistów politycznych spoza głównego nurtu stara się wypracować teorie systemu, które mogą w przyszłości wejść w praktykę.
Ekonomia polityczna przygląda się ludziom stojącym za liczbami i społecznym skutkom polityki gospodarczej.
Ekonomia polityczna umożliwia różne sposoby bycia w świecie – zachęca do spojrzenia pod powierzchnię świata społecznego, dotarcie do jego mechanizmów.
Zachęca do wielkiej publicznej dyskusji o tym, w jakim kraju, w jakim świecie będziemy żyć w przyszłości.
Jest to nauka patrząca krytycznym okiem na status quo, oferująca nową jakość.